Al in 1979 pleitte SIRE voor duidelijk en helder taalgebruik met de campagne ‘Duidelijke Taal’. Nu, veertig jaar later, is het helaas nog steeds nodig hier aandacht voor te vragen. Staatssecretaris (nu minister) Knops investeerde daarom drie miljoen extra in Direct Duidelijk, de campagne die in 2018 van start ging en gericht is op duidelijke overheidscommunicatie. Hij lanceerde op 23 oktober de Direct Duidelijk Brigade die de campagne een extra impuls moet geven en ambtenaren gaat helpen bij het verbeteren en begrijpelijker maken van teksten. De extra investering was nodig omdat er nog onvoldoende resultaat is geboekt. De teksten van de overheid zijn nog steeds te moeilijk. Hoe gaat de Direct Duidelijk-campagne daarin verandering brengen?
Direct Duidelijk Deal
De campagne Direct Duidelijk is een initiatief van de stuurgroep van het Nederlands-Vlaamse Netwerk Begrijpelijke Overheid (NBO, opgericht in 2016). In 2018 werd een visietekst opgesteld waarin de activiteiten zijn benoemd voor de campagne. Een van die activiteiten is: “We maken een tekst: de Direct Duidelijk-deal. Iedere overheidsorganisatie die wil meedoen, kan die tekst ondertekenen. Daarmee laat zo’n overheidsorganisatie zien dat ze echt aan de slag gaat met Direct Duidelijk, en dat ze ook in de toekomst goed blijft letten op duidelijke taal.”
Hoe het, ruim een jaar later, ervoor staat met de Direct Duidelijk-deal is te zien op de website www.directduidelijk.nl. Wie verwacht dat de deal massaal is ondertekend, wordt teleurgesteld. Zo heeft van alle provincies alleen Noord-Holland de deal ondertekend. En naast de vier grote gemeenten Amsterdam, Rotterdam, Den Haag en Utrecht hebben alleen Hengelo, Enschede, Roermond en een tiental gemeenten verspreid over Zuid-Holland (waaronder Delft), Utrecht en Brabant hun handtekening onder het document gezet. Bij de overige provincies en de (ruim 300) andere gemeenten blijft het ontwikkelen van beleid op het gebied van duidelijk taalgebruik blijkbaar nog achter. De Direct Duidelijk Brigade moet daarin verandering gaan brengen door het land in te trekken om organisaties te stimuleren en te ondersteunen. Onder andere met regiobijeenkomsten waar een mogelijke aanpak wordt besproken en ervaringen, tips en ideeën worden gedeeld. Wat het beoogd resultaat is (bijvoorbeeld: X procent van de overheidsorganisaties heeft in 2020 de Direct Duidelijk-deal ondertekend) is niet bekend.
Kosten besparen door informatie te delen
Een van de andere activiteiten van de Direct Duidelijk-campagne is omschreven als: “We werken nauw samen met de campagne Heerlijk Helder van de Vlaamse overheid. We kijken bijvoorbeeld welke materialen, inzichten, modellen en praktijken we van elkaar kunnen gebruiken. Veel van die onderdelen zijn geschikt voor meer dan één land of meer dan één overheidsorganisatie. Door zo samen te werken met onze Belgische collega’s hoeven we beiden niet alles alleen te bedenken én te betalen. Dat scheelt dus ook in de kosten.”
Een bezoek aan de websites van beide campagnes levert veel bruikbare informatie op, zoals taaltips, checklists, ‘teksten voor en na’ en goede voorbeelden van organisaties die al een tijdje bezig zijn met duidelijke taal. Bijvoorbeeld complete schrijfwijzers van onder andere de gemeente Den Haag en de gemeente Oss op www.directduidelijk.nl, en ‘9 sleutels tot een succesvol Heerlijk Helderbeleid’ en ’20 tips voor heldere e-mails’ op https://overheid.vlaanderen.be/heerlijk-helder. Hiermee kan je als organisatie dus direct aan de slag en bespaar je tijd en kosten; niets mis mee om een goed beleidsplan of duidelijke schrijfwijzer gewoon over te nemen. Direct Duidelijk roept organisaties daarom op hun goede voorbeelden via de website te delen. En ook via de LinkedIn-groep wisselen medewerkers informatie uit over het verbeteren van overheidscommunicatie.
Doelstellingen
De Direct Duidelijk Brigade heeft zich tot doel gesteld dat in 2019 de 100 meest verstuurde teksten -zoals brieven, formulieren, folders of webteksten- verbeterd moeten zijn. En in 2020 moeten in ieder geval 1.000 overheidsteksten verbeterd zijn. Dat klinkt concreet maar roept ook vragen op. Om welke teksten gaat het en hoe meet je dat? Zijn dit de enige twee doelstellingen of zijn er bij de start van de campagne in 2018 ook (SMART) doelstellingen geformuleerd? Wanneer is de campagne geslaagd? De Vlaamse overheid is hierin al een stap verder. Daar vind je op de website een overzicht van alle doelstellingen die de organisaties van de Vlaamse overheid hebben geformuleerd voor Heerlijk Helder, en de resultaten van de evaluatie van die doelstellingen.
De Brigade moet groeien
Er is dus nog flink wat werk te verzetten voor De Brigade die bestaat uit een groep experts, taalcoaches en taalambassadeurs. Ambtenaren die ervaring hebben met direct duidelijke overheidscommunicatie en die hun collega’s bij andere organisaties willen helpen, worden opgeroepen zich bij hen aan te sluiten. Het streven is dat De Brigade in 2020 uit 100 leden bestaat. Ook wordt mensen gevraagd om aan te geven welke teksten ze moeilijk vinden, zodat De Brigade met hen kan kijken hoe die teksten verbeterd moeten worden. Wilt u hieraan een bijdrage leveren, kijk dan voor meer informatie op de website www.directduidelijk.nl. Aandacht voor duidelijk en helder taalgebruik blijft noodzakelijk, en niet alleen in overheidsorganisaties…
Door: Anita Hoog